🌀 1. Şamanizm / Gök Tengri İnancı
- En eski Türk dinidir.
- Doğa, ruhlar ve atalara tapınma temellidir.
- Gök Tengri (Gökyüzü Tanrısı) en yüce varlık olarak kabul edilir.
- Kam (şaman) adlı din adamları aracılığıyla ruhlarla iletişim kurulurdu.
🌑 2. Maniheizm
- yüzyılda Uygur Kağanlığı döneminde benimsendi.
- Mani adlı peygamberin öğretilerine dayanır.
- İyilik (ışık) ve kötülük (karanlık) arasındaki mücadele temasını işler.
- Uygurlar bu dini resmi devlet dini haline getirmiştir.
🪷 3. Budizm
- Uygurlar Maniheizmden sonra Budizme geçti.
- Ahimsa (şiddetsizlik), reenkarnasyon ve aydınlanma öğretileri vardır.
- Tapınaklar inşa edildi, yazılı kültür gelişti.
- Özellikle Mahayana ve Hinayana Budizmi etkili oldu.
✝️ 4. Hristiyanlık (Nesturi Mezhebi vb.)
- Özellikle Orta Asya’daki bazı Türk boyları tarafından kabul edildi.
- Nesturilik, İsa’nın insan ve tanrısal doğasının ayrılığını savunur.
- Peçenekler, Kumanlar gibi bazı Türk topluluklarında etkili oldu.
✡️ 5. Musevilik
- yüzyılda Hazar Kağanlığı döneminde yönetici elit Museviliği benimsedi.
- Hazarlar, Türk kökenli bir halktır.
- Hem politik hem kültürel bir kimlik unsuru olarak benimsendi.
☪️ 6. İslam
- En kalıcı ve yaygın din olmuştur.
- yüzyıldan itibaren özellikle Karahanlılar döneminde toplu geçişler başladı.
- Türkler arasında Sünnilik, Şiilik, Alevilik ve Tasavvuf (Sufilik) gibi kollar gelişti.
- Selçuklu ve Osmanlı gibi büyük Türk-İslam devletleri kuruldu.