Yazar: tengriallahdegildir
Sorgula Araştır Fikir oluştur.
Şeref Han yazmış olduğu Şerefnamesinde ,Türk , Türkmen , Yörük , Atabek vs. Türk topluluklarının Hikayesini anlattığı çok önemli eseridir.
Şerefhan Bitlisi 1543 1603)
Tam Adı: ibn Şemseddin Mehmed el-Bitlisî Şerefhan.
Doğum: 1543, Bitlis
Ölüm: 1603, Bitlis civarı
Eser: Şerefname 1597 yılında Farsça olarak yazılmıştır.
Tarihsel Kişiliği ve Arka Plan
Şerefhan , Bitlis Emirliği’ni yöneten asil bir aileye mensuptur. İyi bir medrese eğitimi almış, Arapça ve Farsçayı çok iyi bilen entelektüel bir devlet adamıydı. Gençliğinde Safevîler’in sarayında bulunmuş, ancak sonradan Osmanlılara yönelmiştir.
Bitlis Emirliği’ni fiilen yönetmiş, hem yerel bir hükümdar hem de tarihçi kimliğiyle öne çıkmıştır. 1597 yılında, en önemli eseri olan Şerefnameyi kaleme almıştır.
Şerefname hakkında gerçek bir değerlendirme
Yazım Dili: Farsça
Tam Adı: Tarih-i Şerefname-yi Nehri
Yazım Yeri: Bitlis
Yazılış Amacı: Şerefhan kendi soyunu, beyliğini ve bölgesindeki diğer hanedanları tanıtmak ve kayıt altına almak istemiştir.
İçerik Özeti:
Eser, esas olarak Bitlis Emîrliği’nin tarihi, doğudaki çeşitli beylerin ve hanedanların siyasi ilişkileri ve soy kütükleriyle ilgilidir.
Bazı önemli noktalar:
- Şerefname Atabek Kurdların ve Türkmen Kurdlarının Hikayesini anlatır.
“Kürt” kelimesi tarih içerisinde soyguncu veya kaçak “Kerat” manalrına gelmektedir. Seref Han Daha çok coğrafî ve sosyo-politik bir aidiyeti anlatır. - Sıkça geçen bir terim olan “Ekrad”, Arapça-Farsça kaynaklarda Atabekler için kullanılır.
- Şerefhan, Bitlis, Botan, Soran, Bahdinan gibi hanedanların soylarına ve tarihsel mücadelelerine yer verir.
- Topluluklar, çoğunlukla aşiret temelli tanımlanır; etnik değil hanedan/soy temelli sınıflandırmalar ön plandadır.
- Şeref Han , Kurdistanda yaşayan yerli halkın, Karakoyunlu Türkmenler olduğunu belirtir.
Sık Yapılan Yanlış Yorumlara Dikkat:
- Şerefhan Bitlisi’nin Kürt ulusal bilinciyle yazdığı yönündeki bazı yorumlar anakroniktir (yani modern bir bakış açısının geçmişe uygulanmasıdır).
- Eserde geçen topluluklar daha çok beylikler, aşiret yapıları, ve hanedanlar şeklinde ele alınır; modern anlamda etnik kategorilere indirgenemez.
- “Etrak” kelimesinin geçtiği yerlerde Türkmen/Yörük topluluklara işaret edildiği doğrudur ve bu, eserin önemli bir özelliğidir.