Yazar: Golden Pardus

Yazıyor

Loristan (Luristan) bölgesinin en eski tarihi kaynaklardaki izleri, antik Mezopotamya ve İran kaynaklarına dayanmaktadır. Bu bölge, Zagros Dağları’nın batı kesiminde yer alır ve tarih boyunca çeşitli topluluklara ev sahipliği yapmıştır. İşte Loristan’ın tarihi kaynaklardaki yeri ve burada yaşamış topluluklar:

1. En Eski Tarihi Kaynaklarda Loristan

• Sümer ve Akad Kaynakları (MÖ 3. binyıl):
  Loristan bölgesi, antik Elam ve Gutium gibi bölgelerle bağlantılıdır. Akad Kralı Naram-Sin (MÖ 2254-2218), Zagros Dağları’ndaki Lullubi halkına karşı seferler düzenlemiştir. Bu halkın Loristan’ın kuzey kesimlerinde yaşadığı düşünülmektedir.
  Kaynak: Naram-Sin’in zafer steli (şu anda Louvre Müzesi’nde) ve Akad krallarının yazıtları.
• Babil ve Asur Kaynakları (MÖ 2. binyıl – MÖ 1. binyıl):
  Asur kralı Tiglath-Pileser I (MÖ 1114-1076), Zagros Dağları’ndaki Kassitler ve Elamitler ile savaşmıştır. Loristan bölgesi, Kassitlerin (MÖ 16-12. yüzyıl) kontrolü altında kalmıştır.
  Kaynak: Asur kraliyet yıllıkları ve Babil kronikleri.
• Elam ve Med Dönemi (MÖ 1. binyıl):
  Loristan, Elam uygarlığının batı sınırında yer almış, daha sonra Medler (MÖ 7-6. yüzyıl) tarafından kontrol edilmiştir. Medler, Pers İmparatorluğu’nun yükselişine kadar bölgede hüküm sürmüştür.
  Kaynak: Herodot Tarihi (I. Kitap) ve Asur-Babil kayıtları.

2. Loristan’da Yaşamış Topluluklar

a) Lullubiler (MÖ 3. binyıl – MÖ 2. binyıl)

• Zagros Dağları’nda yaşayan savaşçı bir halk.
• Akad ve Sümer kaynaklarında adları geçer.
• Kaynak: Naram-Sin steli ve Akad tabletleri.

b) Kassitler (MÖ 16-12. yüzyıl)

• Babil’i yöneten ve Zagroslar’dan gelen bir halk.
• Loristan’da izleri olabilir, bronz silahlarıyla ünlüdürler.
• Kaynak: Babil kronikleri ve Amarna mektupları.

c) Elamitler (MÖ 3. binyıl – MÖ 6. yüzyıl)

• Güneybatı İran’da güçlü bir uygarlık kurdular, Loristan’ın doğusunda etkili oldular.
• Kaynak: Susa yazıtları ve Asur kayıtları.

d) Medler (MÖ 7-6. yüzyıl)

• Perslerden önce bölgede hakimiyet kurdular.
• Loristan, Medlerin batı sınırındaydı.
• Kaynak: Herodot’un “Histories” (I. Kitap) ve Babil kayıtları.

e) Pers Dönemi ve Sonrası (MÖ 6. yüzyıl – MS 7. yüzyıl)

• Ahameniş, Part ve Sasani dönemlerinde Loristan önemli bir bölgeydi.
• Lurlar, bugünkü Loristan’ın yerli halkı, muhtemelen bu dönemlerde şekillenmiştir.
• Kaynak: Behistun Yazıtları (Darius’un yazıtları) ve Sasani kayıtları.

3. Arkeolojik Buluntular

• Luristan Bronzları (MÖ 10-7. yüzyıl):
  Ünlü “Luristan Bronzları” (at koşum takımları, silahlar, dini figürler) bu bölgede bulunmuştur. Bu eserler, bölgedeki yerel bir kültürün varlığını gösterir.
  Kaynak: British Museum ve Metropolitan Müzesi koleksiyonları.

Sonuç

Loristan’ın en eski kaynaklardaki izleri Akad, Babil, Asur ve Elam metinlerine dayanır. Bölgede Lullubiler, Kassitler, Elamitler, Medler ve Persler gibi halklar yaşamıştır. Ayrıca arkeolojik buluntular (Luristan Bronzları), bölgenin antik dönemde önemli bir kültür merkezi olduğunu gösterir.

Detaylı kaynaklar için:

• “The Archaeology of Elam” (D.T. Potts)
• “Herodot Tarihi” (Kitap I – Medler ve Persler)
• British Museum Luristan Bronz Koleksiyonu
• Asur kraliyet yazıtları (ANET – Ancient Near Eastern Texts)