Yazar: tengriallahdegildir

Sorgula Araştır Fikir oluştur.

174 Nolu Hersek Livası İcmal Eflakan ve Voynugan Tahrir Defteri (939-1533), Osmanlı İmparatorluğu’nun Hersek Sancağı (bugünkü Balkanlar) bölgesindeki Eflak (Vlah) ve Voynuk adı verilen toplulukların kayıtlarını içeren bir tahrir defteridir. Bu defter, bölgenin idari, askeri ve ekonomik yapısını detaylandıran önemli bir belgedir. İşte temel içeriği ve önemi:

1. Tahrir Defteri Nedir?

Osmanlı’da tahrir defterleri, imparatorluğun çeşitli bölgelerindeki nüfus, arazi, vergi gelirleri ve askeri sınıflara dair kayıtların tutulduğu resmi belgelerdir. Bu defterler, devletin vergi toplama, askerî örgütlenme ve toprak yönetimi için kritik bir rol oynardı.

2. Defterin Kapsadığı Topluluklar:

• Eflakan (Eflak/Vlah):
  Balkanlar’da yaşayan ve genellikle hayvancılıkla uğraşan, yarı göçebe bir topluluk. Osmanlı idaresinde özerk haklara sahip olup, vergi muafiyeti karşılığında devlete askerî ve lojistik destek sağlarlardı.
• Voynugan (Voynuk):
  Osmanlı ordusunda yardımcı askerî sınıf olarak görev yapan, çoğunlukla Hristiyan kökenli (özellikle Balkanlar’dan) gruplar. Nakliye, kale muhafazası, yol güvenliği gibi hizmetlerde kullanılırlardı. Vergi muafiyetiyle desteklenirlerdi.

3. Defterde Kayıtlı Bilgiler:

• Nüfus ve Hane Sayıları: Eflak ve Voynuk ailelerinin sayısı, yetişkin erkek nüfus (nefer), çocuklar ve yaşlılar.
• Vergi Kayıtları: Bu grupların ödediği veya muaf tutulduğu vergiler (örneğin avârız, cizye, hayvan vergisi).
• Toprak ve Hayvan Varlığı: Sahip oldukları hayvan sürüleri (koyun, keçi, at), tarım arazileri ve kullanım hakları.
• Askerî Yükümlülükler: Voynukların hangi kalelerde veya seferlerde görev aldığı, Eflakların lojistik desteğe dair taahhütleri.
• İdari Yapı: Köy ve mezra bazında kayıtlar, yerel yöneticiler (knez, voyvoda) ile Osmanlı idaresi arasındaki ilişkiler.

4. Tarihî ve Akademik Önemi:

• Demografik Analiz: 16. yüzyıl Balkanlar’ında Eflak ve Voynuk nüfusunun dağılımını, sosyoekonomik durumunu anlamak için temel kaynak.
• Osmanlı Yönetim Stratejisi: Merkezî devletin marjinal/göçebe toplulukları nasıl kontrol altına aldığını, vergi ve askerlik sistemine entegre ettiğini gösterir.
• Kültürel Miras: Vlah ve Voynukların Osmanlı toplumundaki rolünü, Balkanlar’ın etnik çeşitliliğini belgeleyen somut bir kanıt.
• Askerî Organizasyon: Voynuk sisteminin işleyişi ve Osmanlı ordusunun lojistik ihtiyaçlarının nasıl karşılandığına dair ipuçları.

5. Tarih Aralığı ve Coğrafya:

• Tarih: 939 Hicrî (1532-1533 Miladî) yılına ait kayıtlar, Kanuni Sultan Süleyman dönemine denk gelir. Bu tarih, Osmanlı’nın Balkanlar’da gücünün zirvesinde olduğu bir dönemi yansıtır.
• Bölge: Hersek Livası, bugünkü Bosna-Hersek ve Karadağ sınırları içinde kalan tarihî bir sancak.

Sonuç:

Bu defter, Osmanlı’nın taşra yönetimindeki detaycılığını ve çok kültürlü toplumları yönetme becerisini ortaya koyar. Aynı zamanda Balkanlar’ın sosyal tarihine ışık tutan birincil bir kaynak olarak akademik çalışmalarda sıklıkla referans alınır.

174 Nolu Hersek Livası İcmal Eflakan ve Voynugan Tahrir Defteri (939-1533)